Kapılarda Bir Ana (Turkish)
A Mother Outside (English)
Ben Gordano Bruno (Turkish)
I, Giordano Bruno (English)
Yandım Ateşlerde (Turkish)
I Burned in Fires (English)
Akdenizin Rengi Mavi (Turkish)
Blue is the Colour of the Mediterranean (English)
My language is under arrest son
I can't speak to you
look into my eyes
you'll see what I say.
There you'll find
the yearning, the pain
and the love in my heart.
My son, I miss you.
- Kamber Ateş, how are you?
My language is under arrest son
I can't speak to you
look into my eyes
you'll see what I say.
In my eyes blooms
the joy of our meeting again
it blooms
and finds its way to your cell
and the odour of the thymes
the violets of the vineyards
I brought for you
from the mountains, from home
and the socks I weaved for you.
My son, what would you like, you?
- Kamber Ateş, how are you?
My langiage is under arrest son
I can't speak to you
look into my eyes
you'll see there is anxiety
left over from sleepless nights
from the news I heard.
Did they torture you?
- Kamber Ateş, how are you?
My language is under arrest son
I can't speak to you
look into my eyes
you'll see what I say.
In my eyes a scream
out of fury, out of resistance.
My advice to you son
do not lose your power to resist
keep your head high
don't you surrender to oppression don't you!
- Kamber Ateş, how are you?
My language is under arrest son
I can't speak to you
look into my eyes
when we say farewell.
In my eyes is sadness
that bluest sky
the flowers in the fields
the mad winds of the mountains
the cool waters of the streams.
That love and freedom.
That you're fighting for.
My beloved, beloved son, goodby to you.
- Kamber Ateş. how are you?
Translated by Yusuf Eradam
From her 4. poetry books of "Blue is the color the of Mediterranean",
Evrensel Publishinghouse- İstanbul 1997
Published; The Turkish PEN 1996-2 TURKEY and PEN International, 1997-2
ENGLAND
Hebrew language translated by Puah Shalev-Torem
Published: APIRION Literary Journal, December 1997- ISRAEL
- Try the mortuary,
said the man
at the door one day.
My blood drained away
I fought for breath.
- No, not to the mortuary,
I'll never go there!
I shrieked.
The man at the door
advanced threateningly.
I'm not afraid.
I'm still knocking on doors.
Translated by; Georgina Özer
From "I Feel Sad in May"
Published in Don't look for me here, Mummy!, an Albüm of Cartoons for Human Rights and Losses, (Istanbul, Cartoonist Association Publications, 1996)
Also translated into Greek, by Panayot Abacı.
- Morga bak, dedi
bir gün
kapıdaki görevli.
damarlarımdaki kan çekildi,
soluk alamadım.
- Gitmeyeceğim,
morga gitmeyeceğim!
diye haykırdım.
Yürüdü üstüme
görevli öfkeyle.
Korkmadım.
Kapıları çalmaktan vazgeçmedim.
3. Şiir kitabı Mayısta Üzgün Gönlüm'den...
Ben Cordano Bruno.
bir katolik papazı
yetinmek yerine
kendisine verilenlere
ulaşmak isteyen
göğün maviliğine
yasak tutkular olan
yüreğinde...
Yüksekti manastırın duvarları
daracıktı hücrem
sığmadı yüreğim içine
yetinmedi aklım söylenenlere.
Gerçeği aradım
tozlu raflarda
unutulmuş kitapların arasında.
Sorular sordum kendime
kitaplara:
Bilim nedir
bilim kimin içindir
yaşamın özü nedir
insanın yeri nedir
bu kocaman dünyada?
Bilim nedir
götürür mü bizi yaratılışın gizine?
Bilim kimin içindir
yarar mı yoksulların
daha mutlu olmasına?
Sorular sordum kendime
kitaplar okudum
geceler boyu
hücremdeki kör ışıkta.
Şükran duaları
ve görkemli ayinler yaparken
dominikanlar.
Yüksekti manastırın duvarları
bağnazdı dominikanlar
acımasızdı
ağzı meşaleli köpek kafalarıyla
süslü bayraklarla dolaşırlardı
ve tanrının köpekleri derlerdi kendilerine
sevgiyi tanımazlardı.
Silip süpürürlerdi
egemenlerina sofralarından
artakalanları ve şükrederlerdi
sistemin devamı için.
Kuşkuculuk ve bilim
düşmanlarıydı.
Ben Cordano Bruno
okudukça kitapları
yıkıldı manastırın duvarları
bağnazlığın kuramları,
yıldızlı gökler açıldı
gözlerimin önünde
ve karşıma çıktı bir bir
sorularımın yanıtları.
Ben Cordano Bruno
Şairdi babam
şairdim ben de
papazlıktan öte;
şiirler yazdım
bağnaz din adamları,
ikiyüzlü dominikanlar
ve biliml düşmlanları üstüne.
Der geldi bana hücrem
çıkıp manastırın içinden
dolaştım dünyayı.
Gördüm bütün haksızlıkları
ikiyüzlülüğünü din adamlarının
kıyıcılığını egemenlerin.
Ben Cordano Bruno
dolaştım dünyayı
bilimi aradım usanmadan
bilimden yana olanları;
yakılırken doktor Servet
Cenevre'de,
kan bayramını kutlarken
katolikler Paris'te,
yakılırken binlerce kitap
öldürülürken bir gecede
üç bin insan...
Gerçeği aradım hep
sorular sordum
ona ulaşmak için
öldürülürken bilim adamı
Per de la Rame Paris'te
Hezarfen Ahmet Çelebi
İstanbul'da.
Ben Cordano Bruno
dolaştım dünyanın dört yanını
gerçeği aradım her yerde
bilimden yana olanları.
Sorular sordum.
Okudum öğrendim
gezdim, öğrendim
ve düşündüm.
Kimin hizmetinde bilim
neden tutsak etmek ister bilimi egemenler
ve neden böylesine kıyıcı insan?
Düşündüm
soru sordum kendime
soru sormayı öğütledim öğrencilerime
Tuluz üniversitesinde.
Düşüncelerimi söyledim
düşünmesini bilmeyenlere
Oksford üniversitesinde.
Dövüştüm cahillerle,
bilgimle kanıtladım gerçeği.
Yakıcıydı gerçek
ve yer yoktu yeryüzünde
gerçeği söyleyenlere
özgür düşüncelere.
Bağnazdı kilise, acımasızdı.
Suskundu o yüzden bilim adamları.
Ürkekti.
Nereye gittimse kovuldum
o yüzden...
Kovuldum düşüncelerimle birlikte.
Yine de vazgeçmedim
aramaktan gerçeği
inanmaktan bilime...
Ben Cordano Bruno
bir katolik papazı
yetinmek yerine kendisine verilenlere
ulaşmak isteyen
göğün maviliğine
yasak tutkular taşıyan
yüreğinde...
Yurdumu özledim
yurduma döndüm.
"Dinsizi ölüm bekler"
buyurmuştu Akinolu Toma
bağnaz dominikanların
kilise babası.
Tutuklandım Venedik'te
altı yıl işkence gördüm
kırıldı tek tek kemiklerim
sonsuz acılar çektim
direndim yine de engizisyonun baskısına.
Vazgeçmedim bilime inanmaktan
gözlerimle sonsuzluğa
geleceğe bakmaktan.
Korkmadım
yargıcın kararından
diri diri yakılmaktan.
Vazgeçmedim bilime inanmaktan.
Ben Cordano Bruno
yakıldım
16 Şubat 1600'de
Roma'da, Çiçekler Meydanı'nda.
Alevler sardı bedenimi
bekledi papazlar soluklarını tutup
çıkmadı ağzımdan
ne bir inilti
ne pişmanlık sözleri.
Alevler sardı bedenimi
yandım ateşlerde
bakmadım yüzlerine
geleceğe baktı gözlerim
gökyüzüne, sonsuzluğa.
Vazgeçmedim inanmaktan bilime
yadsımadım inancımı.
Sürdürdü savaşımı Galile
ve ötekiler.
Yandım ateşlerde
bilim çiçek açtı küllerimde...
3. Şiir kitabı Mayısta Üzgün Gönlüm'den...
Click Here for Turkish version
I, Giordano Bruno
am a Catholic priest who
not merely contenting himself
strives to attain
what has been given to him,
the blue of the heavens
in a heart full of
forbidden passions...
The monastery walls were high,
my cell confined,
too narrow for my heart.
My mind could not accept what others said.
I sought the truth
on dusty shelves
among forgotten books.
I questioned myself
and the books;
what is science
and who is it for,
what is man's place
in this great world?
What is science,
does it reveal the secret of our creation,
who is science for,
does it enable the poor
to be happier?
I questioned myself,
perused books
all night long
in the faint light of my cell
as the Dominicans
uttered prayers of thanks
in the pomp and ritual of their services.
The monastery walls were high,
the Dominicans narrow-minded
and pitiless.
Torches burned in dogs' mouths
on their banners,
they called themselves the hounds of God,
not knowing what love was.
They gathered the crumbs
from the rich man's table, grateful
for the continuation of the system,
thanked God for its survival.
They were enemies
of curiosity and science.
I am Giordano Bruno
and as I read
the walls, the theories
of obscurity crumbled
starry skies unfolded
before my eyes
and one by one
the answers to my questions.
I am Giordano Bruno
My father was a poet,
so was I,
apart from being a priest
I wrote poems
about bigoted clergy,
hypocritical Dominicans
and enemies of science.
My cell became a prison
I left the monastery,
travelled in foreign lands,
saw all the injustices,
the hypocrisy of the clergy,
the ruthlessness of the rulers.
I am Giordano Bruno
I travelled the world
in a tireless quest of knowledge
in search of men of science
while Doctor Servet of Geneva
was being burned,
while Catholics were celebrating
their bloody feast in Paris,
while thousands of books were burned,
three thousand persons killed in one night...
I sought the truth, always
asked questions that I could
find it
while scholar Per de la Rame
was being murdered in Paris,
Hezarfen Ahmet Çelebi
in İstanbul.
I am Giordano Bruno
I travelled all corners of the earth,
seeking men of science,
I asked questions
I read and learnt
travelled, learnt
and thought.
Whom does science serve
why do those in power imprison it
and why is man so ruthless?
I thought
and asked myself a question,
advised my pupuls to ask questions
at the University of Toulouse.
I explained my thoughts
to those who knew not how to think
at Oxford.
I wrestled with the ignorant,
proving the truth with my knowledge.
The truth was searing
and there was no room on earth
for those who spoke the truth,
for free thought.
The church was bigoted and pitiless,
thus scholars held their tongues
in fear.
And I was hounded
for the same reason...
I was hounded,
together with my thoughts.
But I did not geve up
seeking the truth,
believing in science...
I, Giordano Bruno
am a Catholic priest who,
not merely contenting himself
strives to attain
what has been given to him,
the blue of the heavens
in a heart full of
forbidden passions...
I yearned for my country
and returned to it.
Thomas of Aquinas, father of the bigoted
Dominicans, had said;
"Death awaits the unbeliever."
I was arrested in Venice,
tortured for six long years,
my bones were broken one by one
in an unending agony, but still
I resisted the pressure of the Inquisition.
I did not renounce my belief in science,
or give up gazing into eternity,
into the future with my eyes.
I had no fear of
the judge's decision,
of being burned alive,
I did not cease to believe in science.
I am Giordano Bruno
I was burned alive
on 16 February 1600
in the Campo dei Fiori, Rome.
Flames engulfed my body
the priests waited with bated breath
but not one groan
escaped my lips,
nor word of repentance.
Flames engulfed my body
I burned in fires
but did not look at their faces
my eyes were fixed on the future,
on the heavens, on eternity.
I did not cease to believe in science
did not renounce my belief.
Galileo and others
took up my sword,
I burned in fires,
science bloomed in my ashes...
Translated by Georgina Özer
From "I Feel Sad in May"
Kıyıcılıkla dolu
insanlık tarihi
ve çevirdikçe sayfalarını
sen,
hep çıkıyorsun karşıma...
Gözlerinde deli bir pırıltı
kinle çarpılmış ağzın
tutkuyla yakarken insanlar?...
Sen,
evet sen
İtalya'da Cordano Bruno'yu yakan
meşaleyi tutuşturan
Jeanne d'Arc'ı yakan
ateşe odun taşıyan
Anadolu'da bir mağaraya
doldurup insanları
dumanla boğup yakan.
Sen,
evet sen
Eski Roma'da bir kenti tutuşturan
Amerika'da kızılderilileri
diri diri yakan
Almanya'da fırınlara atan.
Sen,
evet sen
Pir Sultan'ı Sivas'ta
Bedrettin'i Serez'de asan
Nesimi'nin derisini yüzen
Kubilay'ın başını kesen.
Sen,
evet sen
ilkçağ trajedyalarındaki
karanlık suratlı adam
ortaçağ kilisesindeki engizitör
Osmanlı'da kardeşini boğduran
Tahir ile Zühre'yi ayıran
karaçalı.
Bir gülün açışına
bir çocuğun gülüşüne
güneşin doğuşuna düşman.
Sen,
evet sen
insanlık tarihi boyunca
karşıma çıkan
umuda bilime sevgiye düşman.
Sen her defa
başka başka yüzlerde
başka başka adlar alan
kitapları yakan, insana kıyan
umuda, doğaya, yaşama düşman.
Sen,
henüz insan olamayan.
Kıyıcılıkla dolu
insanlık tarihi
ve çevirdikçe sayfalarını
sen,
hep çıkıyorsun karşıma.
Gözlerinde deli bir pırıltı
kinle çarpılmış ağzın
tutkuyla katlederken insanları...
Sen,
evet sen
kirli yüzün ve kanlı ellerinle
bugün de çıktın karşıma
Somali'de, Almanya'da
Arjantin'de, Bosna'da
Türkiye'de, S?vas'ta...
Kıydın çocuklara
yaktın diri diri insanları
yazarları, ozanları
onbe?inde k?zlar?.
Sen, ah sen
yakarken, katlederken onları
haykırdın kinini tutkuyla
sevinç çığlıkları attın coşkuyla.
Çırpındılar umarsız,
kapıların ardında
duyulmadı sesleri
duyarsız kulaklarda.
Yandılar, boğuldular.
Sen, ah sen
katlederken onları
çırpındım ben de umarsız
kavruldu bedenim acılarla.
Kuş olup uçamadım
yağmur olup yağamadım
bir serinlik veremedim canlara.
Döndüm durdum umarsız
umarsız bir semahta
döndüm durdum
döndüm durdum
boğuldum dumanlarda
yandım ateşlerinde.
Döndüm durdum
döndüm durdum
acılı semahlarda,
yenilmedim, yıkılmadım
piştim alevlerinde
çoğaldım acılarla.
3. Şiir kitabı Mayıs'ta Üzgün Gönlüm'den...
Click Here for Turkish version
Human history is bloodshed
As I turn the pages
It's you
I always encounter ...
A mad gleam in your eyes,
your mouth twisted with hatred
as you avidly burn peaple to death
It's you,
Yes, you
Who burned Giordano Bruno in Italy
Who lit the torch,
who carried wood for the pyre
that burned Joan of Arc.
You who filled a cave in Anatolia
With people
and smothered them with smoke.
It's you
yes, you
who set fire to a city in ancient Rome
who burned American
native people alive,
cast thousands into ovens in Germany.
It's you,
yes, you
who hanged Pir Sultan at Sivas
Bedrettin at Serez,
flayed Nesimi alive,
hacked off Kubilay's head.
It's you,
yes, you
the face of darkness
in tragedies of ancient times
inquisitor of the Mediaeval church,
strangler of his brother in Ottoman times,
obstacle to the reconciliation
of Tahir and Zühre,
enemy of the rose's blooming,
of a child's laughter,
of the rising of the sun.
It's you,
yes, you
I've always encountered
in human history,
enemies of love, hope and science.
It's you,
always with a diifferent face,
a different name,
who burns books, murders,
is an enemy of life, hope and nature.
It's you,
still unable to be human.
Human history is bloodshed
As I turn its pages
it's you
I always encounter...
A mad gleam in your eyes
your mouth twisted with hatred
as you avidly burn people to death.
It's you,
yes, you
with your filthy face and bloody hands
it's you I encountered today
in Somalia, Germany,
Argentina and Bosnia,
in Turkey, in Sivas...
You massacred children
burned people alive,
burned writers anld poets,
young girls of fifteen.
And you, yes you,
burning and murdering,
screamed your passionate hatred
exuberantly shrieked with joy.
They writhed in agony
behind its doors
their cries went unheard
by insensitive ears,
burned and choked to death.
I writhed in agony
as you, yes, you, murdered them,
writhed in desperation
as pain racked my body.
I could not turn bird and fly
I could not be rain and fall
to cool their suffering souls.
I whirled desperately
in a desperate ritual dance
I whirled ceaselessly,
ceaselessly whirled
choking in its smoke
burning in its fire.
I whirled ceaselessly
ceaselessly whirled
in agonised ritual dances,
was not beaten, not destroyed
I roasted in the flames
and multiplied in my agony.
Translated by Georgina Özer
From "I Feel Sad in May"
Gök gözlerine dolar
aşk yüreğine
köpürür deniz
vurur öfkesini kayalıklara
kartallar konar kalkar
doruklara
sarılır birbirine
iki deli hanımeli
Torosların yamacında
türkülenir Akdeniz.
Gök gözlerine dolar
aşk yüreğine
bir kelebek papatyayla sevişir
sevişir bir balık ak köpüklerle
titreşir gökekinler
yeşilden sarıya geçer.
Gelincikler
- ki herbiri karanlığa isyandır -
kana boyar ilkyazı.
Gök gözlerine dolar
aşk yüreğine
bu dağların başında
bir kız dolanır koyakları
saçları defne
ellerinde kekik kokusu
ağzında mersin yemişinin tadı
gözleri peygamber çiçeği
-belki bir yörük kızı
belki esrik bir ozan-
arar geçmiş baharları.
Gök gözlerine dolar
aşk yüreğine
yanık tenli insanlar
yüzünde güneşi taşıyanlar
- ki ekinde, tütünde, pamukta işçidir -
hızlanır solukları,
elleri kenetlenir
sevdada ve kavgada.
Verip yüzlerini
çoban ateşlerine
yanakları kıpkızıl
gözleri çakmak çakmak
yıldızlara bakarak
yasak türküler söylenir.
Akdeniz, sevdiğim
kır menekşesi
direncimin, umudumun simgesi
şiirimin ülkesi
karartamaz hiç kimse
güneşini
söndüremez ateşini
yüreğim çünkü Akdeniz
Akdeniz'in rengi mavi.
4. Şiir kitabı Akdeniz'in Rengi Mavi'den...
The sky fills your eyes
love fills your heart
the sea fills with rage
hurling its wrath on the rocks
eagles perch on the peaks
and fly away
two wild honeysuckles
embrace one another
on the slopes of the Taurus Mountains
the Mediterranean turns into a melody
The sky fills your eyes
love fills your heart
a butterfly makes love to a daisy
a fish makes love to the white foam
a tremor ripples through the corn still ripening
as they turn from green to yellow
the poppies
- each an uprising against the darkness -
colour the spring in red
The sky fills your eyes
love fills your heart
on these mountain tops
a maiden wanders about the inlets
her hair of baytree
the aroma of sage in her hands
the taste of the myrtle fruit in her mouth
her eyes cornflowers
- perhaps a nomad girl
perhaps an intoxicated poet -
in search of bygone springs
The sky fills your eyes
love fills your heart
dark-complexioned people
carrying the sun on their faces
- farmhands of wheat, tobacco, cotton harvests -
their breathing intensifies
their hands intertwine
in love and in fighting
turning their faces towards
the shepherds's fires
their cheeks aflame
their eyes shining bright
they sing forbidden songs
looking at the stars
The Mediterranean, my beloved
wild violet
the symbol of my resistance, of my hope
the homeland of my poetry
no one would dare to eclipse
your sun
extinguish your fire
because my heart is the Mediterranean
and blue is the colour of the Mediterranean
English version Translated by Suat Karantay; From "Blue is the Colour
the of Mediterranean", The Turkish PEN, 1994-2